มะเร็งตับกับรังสีร่วมรักษา

"มะเร็งตับ" คืออะไร

     มะเร็งตับ (Hepatocellular carcinoma, HCC) เป็นโรคที่มีความสำคัญและพบได้บ่อยทั่วโลก ซึ่งเกิดจากเนื้อเยื่อเซลล์ตับมีการเจริญเติบโต และแบ่งตัวมากผิดปกติจนร่างกายไม่สามารถควบคุมได้ โดยข้อมูลของประเทศไทยจากกระทรวงสาธารณสุขปี พ.ศ.2556 พบว่ามะเร็งตับเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต และเจ็บป่วยเรื้อรัง จนนำไปสู่การตายก่อนวัยอันควร สูงเป็นอันดับ 1 และเป็นมะเร็งที่พบบ่อยอันดับ 1 ในผู้ชายและอันดับ 3 ในผู้หญิง 

     ปัจจัยสำคัญที่สุดที่ทำให้เกิดมะเร็งตับคือ ภาวะตับอักเสบ (hepatitis) หรือ ตับแข็ง (cirrhosis) ซึ่งทำให้เกิดพังผิดขึ้นในตับ และเป็นต้นกำเนิดที่ทำให้เซลล์ตับเริ่มแบ่งเซลล์ผิดปกติ ดังนั้น คนไข้ทุกรายที่มีภาวะตับอักเสบ หรือตับแข็ง จึงถือว่าเป็นผู้มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดมะเร็งตับขึ้นในอนาคต และจำเป็นต้องได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งตับ (HCC surveillance) เพื่อหากตรวจพบเจอ จะได้รับการรักษาในระยะแรกๆ และมีโอกาสหายขาดได้

ปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุที่ทำให้เกิดมะเร็งตับ

1. การติดเชื้อไว้รัสรับอักเสบบี หรือซีเรื้อรัง (Chronic hepatitis B or C infection)

2. ดื่มแอลกอฮอล์ (Alcohol drinking)

3. ไขมันพอกตับ (Non-alcoholic steatohepatitis, NASH)

4. ตับอักเสบชนิดไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด (Idiopathic cirrhosis)

จะวินิจฉัยโรคมะเร็งตับได้อย่างไร?

     การวินิจฉัยโรคมะเร็งตับในปัจจุบันใช้การตรวจภาพทางรังสีวิทยา (Imaging)  ด้วยวิธีที่มีการฉีดสารเพื่อดูภาพ การเปลี่ยนแปลงของก้อนเนื้องอกภายในตับอย่างน้อย 1 วิธี ได้แก่

1. 1. 1. การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (multiphasic contrast-enhanced computed tomography; CT scan)

      2. การตรวจคลื่นสะท้อนในสนามแม่เหล็ก (dynamic magnetic resonance imaging; MRI)

     โดยมีลักษณะเฉพาะของมะเร็งตับชนิด HCC ดังนี้ คือ พบก้อนในตับขนาดใหญ่กว่า 1 ซม. ที่มี arterial enhancement ร่วมกับ washout ใน venous หรือ delayed phase ในผู้ป่วยที่เป็นตับแข็ง (Cirrhosis)

แนวทางการรักษามะเร็งตับในปัจจุบัน (คลิกเพื่อดูเพิ่มเติม)